Diễn văn kỷ niệm 55 năm Khoa Ngữ văn, Đại học Khoa học Huế (1957-2012)

8 năm trước

PGS.TS. Nguyễn Thành

Trưởng Khoa Ngữ văn

Kính thưa quý vị đại biểu, quý thầy cô giáo, thưa các anh chị cựu sinh viên Ban Văn chương thuộc Đại học Văn khoa Huế; các anh chị cựu sinh viên và toàn thể sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh của khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Huế,  nay là Đại học Khoa học – Đại học Huế.

          Hôm nay, trong những ngày tháng Tư ấm áp, chúng ta về đây để họp mặt nhân kỷ niệm 55 năm khoa Ngữ văn xây dựng và phát triển – một sự kiện có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành của một trung tâm đào tạo khoa học Ngữ văn  trên địa bàn miền Trung và cả nước.

          Cách đây 55 năm, vào ngày đầu tháng 3 năm 1957, Ban Văn chương – một trong năm ban của Phân khoa Văn khoa thuộc Viện Đại học Huế chính thức được sinh thành. Và sau đó hai năm, vào tháng 2 năm 1959, Trường Đại học Văn khoa Huế được thành lập. Trong 18 năm trước 1975, Trường Đại học Văn khoa Huế đã đào tạo hàng trăm cử nhân văn chương, và họ đã có những đóng góp quan trọng cho xã hội trong các lĩnh vực quản lý giáo dục, giảng dạy và nghiên cứu văn học. Sau ngày đất nước thống nhất, vào tháng 10 năm 1976, khi hai trường Đại học Văn khoa và Đại học Khoa học được chính phủ cho phép sáp nhập lại thành trường Đại học Tổng hợp Huế, thì ngành Ngữ văn chính thức được tuyển sinh và đào tạo. Sau 4 năm tồn tại trong khoa Văn – Sử, đến năm học 1980 – 1981, khoa Ngữ văn chính thức được tách thành một khoa riêng. Tên gọi khoa Ngữ văn có từ thời điểm đó.

          Từ 1976 đến nay, khoa Ngữ văn đã đào tạo cho các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và cả nước hơn 3000 cử nhân, gần 300 thạc sĩ, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

82c

PGS.TS. Nguyễn Thành đọc diễn văn kỷ niệm

          Thưa quý đại biểu, quý thầy cô và các anh, chị !

          55 năm qua, chúng ta trải qua những giai đoạn đầy khó khăn, thiếu thốn, nhưng bằng nghị lực, bằng tình yêu và trách nhiệm, thầy trò khoa Ngữ văn các thế hệ đã làm nên những thành tích đáng tự hào.

          Trước hết, chúng ta tự hào về đội ngũ thầy cô giáo tâm huyết với nghề, tận tâm với học trò, biết gạt đi những mối âu lo thường nhật để chuyên tâm với sứ mạng cao cả của người thầy.

Trong ngày vui hôm nay, chúng ta thành kính tri ân những người thầy đã từng gắn bó với Ban Văn chương – Đại học Văn khoa trước đây. Chúng ta tri ân và tưởng nhớ các thầy, cô đã có công lớn trong việc gây dựng Khoa Ngữ văn trong những ngày đầu đầy khó khăn sau gải phóng: Hồ Tấn Trai, Nguyễn Đình Thảng, Nguyễn Xuân Hòa, Trần Như Uyên, Vương Hữu Lễ, Tôn Thất Bình, Lê Xuân Việt, Phan Đăng, Lê Tài Thuận, Lương Ngọc Bính, Trương Thị Thuyết, v.v.

          Chúng ta tự hào về đội ngũ cựu sinh viên, học viên đông đảo của Khoa – những người đã và đang đảm nhận các trọng trách chuyên môn ở các tòa soạn báo, tạp chí, các đài phát thanh, truyền hình, các nhà xuất bản, các trung tâm thư viện, các trường đại học, cao đẳng, phổ thông trung học, các cơ quan Đảng và Nhà nước của trung ương và địa phương ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và những nơi khác; trong đó có nhiều anh, chị giữ các cương vị chủ chốt. Khoa Ngữ văn luôn ý thức rằng sự thành đạt của các cựu sinh viên, học viên là minh chứng sống động nhất cho thành tựu đào tạo và sự lớn mạnh của Khoa.

          Hôm nay, khi chúng ta họp mặt ở đây, thì có những thầy cô và những anh chị cựu sinh viên đã ra đi, trở thành người thiên cổ. Tự đáy lòng, chúng ta luôn lưu giữ trong tim những hình ảnh tốt đẹp về họ.

Chúng ta cũng tự hào về sự vươn lên của khoa Ngữ văn trong hơn nửa thế kỷ qua trong việc nâng cao chất lượng và quy mô đào tạo. Trước năm 1975, Đại học Văn khoa chủ yếu đào tạo bậc cử nhân. Trong 20 năm từ 1976 đến 1996, chúng ta vừa xây dựng vừa củng cố việc đào tạo bậc cử nhân song hành hai hệ: hệ chính quy và hệ vừa làm vừa học, và chỉ đào tạo duy nhất ngành Ngữ văn. Từ năm 1997, Khoa bắt đầu đào tạo hình thức chuyên ban với các chuyên ban Hán Nôm và Báo chí – đây là cơ sở để mở các ngành Hán Nôm và Báo chí sau này. Từ năm 2007, đối với bậc đại học, Khoa đào tạo cùng một lúc 4 ngành cử nhân: Văn học, Ngôn ngữ, Hán Nôm và Báo chí. Để tạo điều kiện cho ngành Báo chí phát triển, từ năm 2010, Khoa đề nghị Trường cho tổ Báo chí tách thành bộ môn trực thuộc Trường và nay đã trở thành Khoa Báo chí – Truyền thông.

          Một trong những dấu ấn trong đào tạo của Khoa Ngữ văn là đào tạo sau đại học. Từ năm 1997, Khoa bắt đầu đào tạo thạc sĩ chuyên ngành Ngôn ngữ học. Năm 2004, các chuyên ngành Văn học Việt Nam, văn học nước ngoài và Lý luận văn học cũng được Bộ cho phép tuyển sinh và đào tạo. Trung bình mỗi khóa, Khoa Ngữ văn đào tạo trên dưới 40 học viên cao học (tất cả các chuyên ngành).

          Từ năm 2011, Khoa Ngữ văn còn nhận trọng trách lớn hơn nữa, khi tổ chức đào tạo hai chuyên ngành tiến sĩ: Văn học Việt Nam và Lý luận ngôn ngữ. Với việc đào tạo NCS, khoa Ngữ văn – trường Đại học Khoa học Huế trở thành cơ sở đầu tiên ở Trung và Nam Trung Bộ (tính từ Quảng Bình đến Khánh Hòa) được Bộ giao trách nhiệm đào tạo hai chuyên ngành tiến sĩ Văn học Việt Nam  và Lý luận ngôn ngữ.

Ngoài đào tạo đại học và sau đại học,  Khoa còn tham gia giảng dạy, bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi Văn  khối THPT chuyên, góp phần   giúp Trường giành nhiều giải thưởng trong các kỳ thi quốc gia  những năm vừa qua.

          Như vậy, trong 55 năm qua, xét từ quy mô và các loại hình đào tạo, Khoa Ngữ văn đã có một sự phát triển đáng kể. Điều này thật sự có ý nghĩa khi đội ngũ giảng viên cơ hữu của Khoa luôn thay đổi và chưa bao giờ vượt con số 30.

 

          Kính thưa quý thầy cô và các anh chị,

          Song hành với nhiệm vụ đào tạo, Khoa Ngữ văn còn đảm nhận việc chủ trì nghiên cứu nhiều đề tài thuộc lĩnh vực khoa học Xã hội và Nhân văn nhằm làm sáng tỏ những vấn đề chuyên môn và giải quyết những vấn đề đặt ra của văn học sử, lý luận văn học và ngôn ngữ học. Trung bình mỗi năm, Khoa tổ chức một hội thảo khoa học và chủ trì 2 đề tài cấp Bộ, cấp Tỉnh, hoặc cấp Quốc gia. Kết quả nghiên cứu của các đề tài phục vụ tích cực cho việc biên soạn giáo trình, bài giảng của giáo viên và làm tài liệu tham khảo cho  sinh viên, học viên. Chủ đề các cuộc hội thảo khoa học của Khoa ngày càng gắn liền với những vấn đề lý luận cập nhật, thu hút sự quan tâm của nhiều giảng viên, nhà khoa học từ các trường đại học ở Huế và trong khu vực. Nhiều công trình nghiên cứu của giảng viên khoa Ngữ văn đã được xuất bản thành sách phục vụ bạn đọc rộng rãi. Trong hơn 30 năm sau 1975, cán bộ, giảng viên khoa Ngữ văn đã hoàn thành hơn 70 đề tài nghiên cứu cấp Bộ, cấp Tỉnh; xuất bản hơn 80 đầu sách (bao gồm giáo trình, chuyên luận, tiểu luận và sách tham khảo), đã đăng tải gần 300 bài báo khoa học trên các tạp chí  chuyên ngành và các kỷ yếu hội thảo của các đại học trong cả nước.

          Với những thành tựu đạt được trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và hoạt động xã hội, Khoa Ngữ văn đã 3 lần được Bộ Giáo dục – Đào tạo tặng bằng khen, 5 lần được Trung ương Đoàn tặng bằng khen, 4 nhà giáo được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú.

 

Có được những thành tựu về đào tạo và nghiên cứu như đã nêu ở trên, ngoài nỗ lực của các thầy cô giáo khoa Ngữ văn qua các thế hệ, sự quan tâm của lãnh đạo Trường qua nhiều nhiệm kỳ; còn nhờ vào sự phối hợp, cộng tác, giúp đỡ của nhiều giảng viên từ các trường đại học trong cả nước. Nhân đây, cho phép chúng tôi bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đối với các nhà giáo, nhà khoa học của các trường Đại học Tổng hợp Hà Nội nay là Đại học KHXH và NV thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội; Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; Trường viết văn Nguyễn Du; Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Sư phạm Huế, Đại học Ngoại ngữ Huế; Đại học Nghệ thuật Huế; Cao đẳng Sư phạm Huế; Đại học Sư phạm Đà Nẵng, Đại học Quy Nhơn, Viện Văn học, Viện Ngôn ngữ học, Viện Hán Nôm… đã nhiệt tình tham gia giảng dạy, hướng dẫn và chấm luận văn, luận án cho sinh viên, học viên và NCS của Khoa trong hàng chục năm qua.

 

Cũng như nhiều cơ sở đào tạo khác, Khoa Ngữ văn hiện nay đang đối diện với nhiều khó khăn thách thức về sự ổn định của đội ngũ giảng viên, về cơ sở vật chất, về sự thích ứng trước sự thay đổi của hình thức đào tạo, về chất lượng và số lượng tuyển sinh đối với một số ngành khoa học cơ bản, đặc thù…Chúng tôi tha thiết mong muốn nhận được sự ủng hộ về vật chất và tinh thần của các anh chị em cựu sinh viên, cựu học viên và quý vị phụ huynh để góp phần nâng cao chất lượng đào tạo các ngành học, bậc học của Khoa.

 

          Kính thưa quý thầy cô và các anh chị,

          55 năm qua, với chúng ta là một hành trình liên tục về không gian nhưng lại đứt gãy về thời gian, do hoàn cảnh lịch sử. Hôm nay chúng ta hội ngộ ở đây – với một gạch nối 55 năm – cũng là một niềm hạnh ngộ. Đại học Huế có một bề dày lịch sử ngang bằng với các đại học lớn trong cả nước. Khoa Ngữ văn Huế có thêm nhiều đồng môn, đồng nghiệp. Tuy nhiên, lần đầu tiên tổ chức họp mặt cùng một lúc 55 khóa học  sau hơn 30 năm đứt nối chắc chắn không thể nào chu toàn và đầy đủ. Chúng tôi mong muốn có sự hiện diện của nhiều anh chị cựu sinh viên ban Văn chương thuộc Đại học Văn khoa trước 1975, nhưng thật quá khó, vì không có nhiều manh mối để liên lạc và cũng không có phương thức nào khác ngoài mấy lời nhắn gửi trên phương tiện thông tin đại chúng. Nhưng chúng tôi hy vọng rằng, dịp kỷ niệm lần này là một thời khắc quan trọng, góp phần thức gợi lại ký ức, đánh thức nhịp đập các con tim hướng về nguồn cội. Và rồi đây, từ ngày mai, sẽ có nhiều anh chị em cựu sinh viên Văn khoa – khoa Văn đang sinh sống, làm việc trên mọi miền của đất nước hoặc ở nước ngoài sẽ tìm về mái nhà khoa Ngữ văn, tìm lại hình bóng mình trên những hàng cây, phiến đá của sân trường, để dịp kỷ niệm ngày thành lập Khoa những lần sau, anh em văn khoa nhiều thế hệ sẽ sum vầy đầy đủ hơn và đầm ấm hơn.

          Cuối cùng, thay mặt Ban chủ nhiệm Khoa, tôi xin gửi đến quý thầy cô, các anh chị  sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh đã và đang học tập tại Khoa Ngữ văn lời chúc sức khỏe và thành đạt.

Xin gửi lời chào trân trọng và chân thành cảm ơn tất cả những gì quý vị đã, đang sẽ dành cho khoa Ngữ văn.

                Xin trân trọng cảm ơn./