Khoa Ngữ Văn

Khoa Ngữ văn trường Đại học Khoa học Huế, từ lâu đã trở thành một địa chỉ gắn bó với nhiều thế hệ sinh viên ở miền Trung và cả nước, cũng là một địa chỉ tin cậy về đào tạo của xã hội.

Nếu tính từ thời điểm ra đời của Phân khoa Văn khoa thuộc Đại học Huế (1957), đến nay, Khoa Ngữ văn có một quá trình xây dựng và phát triển qua những chặng đường khác nhau.

– Từ 1957 đến 1975: thành lập và xây dựng

Theo các tài liệu đã công bố, tiền thân của Trường Đại học Văn khoa là Ban Văn chương – một trong năm ban của Phân khoa Văn khoa, được thành lập ngày 01 tháng 03 năm 1957. Đến ngày 01 tháng 02 năm 1959, Viện Đại học Huế  chính thức ký quyết định thành lập Trường Đại học Văn khoa.

Trước năm 1975, Đại học Văn khoa Huế có quy mô đào tạo khá lớn. Tham gia giảng dạy cho Đại học Văn khoa Huế, ngoài đội ngũ giảng viên tại chỗ, còn có nhiều giảng viên từ Đại học Văn khoa Sài Gòn, Đại học Đà Lạt và nhiều giáo sư thỉnh giảng đến từ các nước Anh, Mỹ, Pháp, Đài Loan, Nhật… Hằng năm, Trường cung cấp một lượng cử nhân đáng kể về các ngành Văn chương Việt Nam, Ngôn ngữ và văn chương Pháp, Ngôn ngữ và văn chương Anh – Mỹ, Lịch sử, Triết học cho khu vực miền Trung (từ Quảng Trị trở vào). Các cử nhân Văn khoa chính là nguồn nhân lực cơ bản trong đội ngũ những nhà sư phạm, những chuyên gia giáo dục, các nhà khoa học. Trong đó, nhiều người đã chuyên tâm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo của đất nước trước và sau giải phóng. Sinh viên Đại học Văn khoa Huế cũng là những thành viên tích cực trong phong trào đấu tranh yêu nước, chống sự thống trị của ngoại xâm những năm 60 và 70 của thế kỷ XX.

– Từ 1976 đến 1985: xây dựng và củng cố

Sau khi miền Nam được hoàn toàn giải phóng, Trường Đại học Tổng hợp Huế được thành lập trên cơ sở sáp nhập các trường đại học thuộc Viện Đại học Huế cũ: Văn khoa và Khoa học. Những năm đầu sau giải phóng (1976 – 1980), ngành Ngữ văn và Lịch sử được ghép chung, gọi là khoa Văn – Sử. Đến năm học 1980 – 1981, Khoa Ngữ văn chính thức được tách ra thành một  khoa riêng.

Trong thời gian mười năm sau giải phóng, Khoa Ngữ văn đào tạo duy nhất ngành Ngữ văn bậc cử nhân. Trung bình mỗi khóa tuyển sinh trên dưới 40 sinh viên. Đối tượng tuyển sinh là học sinh các tỉnh thuộc khu vực miền Trung và Tây Nguyên. Chương trình đào tạo cơ bản được xây dựng theo khung chương trình của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Đội ngũ giảng viên bao gồm một số giảng viên của Trường Đại học Văn khoa Huế hoặc từng là sinh viên Văn khoa và Sư phạm Huế được tuyển dụng sau giải phóng và một số giảng viên được tăng cường từ Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội . Nhiều giảng viên được tiếp nhận giảng dạy tại Trường lúc đó vốn là sinh viên khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội Từ năm 1981 đến 1985, có một thế hệ giáo viên tốt nghiệp từ khoa Ngữ văn Trường Đại học Tổng hợp Huế được Trường tuyển dụng. Trong khoảng 5 năm (1977-1982), có nhiều giáo sư thỉnh giảng từ Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, Viện Văn học, Đại học Sư phạm Vinh, các đại học tại Huế tham gia giảng dạy cho sinh viên khoa Ngữ văn..

Trong giai đoạn này do số lượng đào tạo được tuyển chọn theo kiểu “tinh hoa”, nên hầu hết sinh viên ngành Ngữ văn sau khi ra trường đều nhanh chóng khẳng định vị trí của mình trong xã hội, đảm nhận nhiều trọng trách trong các cơ quan Nhà nước ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.

– Từ 1986 đến nay: tiếp tục củng cố và phát triển

Cùng với công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước,  giáo dục đại học được mở rộng trên tinh thần hội nhập với khu vực và thế giới. Theo đó, mục tiêu, quy mô và loại hình đào tạo đều thay đổi để đáp ứng nhu cầu của người học và của xã hội. Khoa Ngữ văn trong giai đoạn từ 1986 đến nay, vừa tiếp tục củng cố về đội ngũ, vừa mở rộng các ngành đào tạo đại học, từ hình thức chuyên ban đến chuyên ngành, vừa nâng cấp loại hình đào tạo, từ đào tạo đại học đến đào tạo sau đại học. Đội ngũ cán bộ, giảng viên tiếp tục được tăng cường chủ yếu từ sinh viên, học viên do khoa Ngữ văn đào tạo, một số  từ các trường đại học, cao đẳng trong thành phố chuyển đến.

Đội ngũ giáo viên thỉnh giảng của Khoa từ 1986 đến nay đến từ nhiều Trường đại học và Viện nghiên cứu trong cả nước. Nhiều GS, PGS, TSKH, TS, nhà khoa học, nhà báo thường xuyên tham gia giảng dạy cho các lớp đại học, sau đại học của Khoa Ngữ văn đã đóng góp một phần quan trọng trong thành tựu đào tạo của Khoa

Từ năm 1997, Khoa Ngữ văn bắt đầu đào tạo hình thức chuyên ban (ba năm đầu học chung các khối kiến thức Ngữ văn, năm cuối dành cho kiến thức chuyên ban). Đó là các chuyên ban Báo chí, Việt Hán. Hình thức chuyên ban này là cơ sở để xây dựng các ngành  Báo chí và Hán Nôm sau này. Từ năm 2002, Khoa bắt đầu  đào tạo ngành Hán Nôm bên cạnh ngành Ngữ văn. Từ năm 2003, Khoa đào tạo khóa đầu tiên ngành Báo chí bên cạnh ngành Ngữ văn và Hán Nôm. Từ năm 2007, Khoa đào tạo cùng một lúc 4 ngành cử nhân: Văn học, Ngôn ngữ học, Hán Nôm, Báo chí (ngành Ngữ văn tách thành hai là Văn học và Ngôn ngữ học). Để tạo điều kiện cho ngành Báo chí phát triển, từ năm 2010, Khoa đề nghị Trường cho tách tổ Báo chí  thành bộ môn trực thuộc Trường và nay đã trở thành Khoa Báo chí – Truyền thông. Vì vậy, hiện nay, Khoa Ngữ văn đào tạo ba ngành Văn học, Ngôn ngữ học và Hán Nôm.

Từ 1986 đến nay, đặc biệt là từ khi Bộ chủ trương tuyển sinh theo hình thức ba chung thì có nhiều sinh viên là học sinh từ các tỉnh thuộc khu vực phía Bắc, chứ không chỉ giới hạn ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.

Từ năm 1997, Khoa bắt đầu đào tạo thạc sĩ Ngôn ngữ học (các chuyên ngành Lý luận ngôn ngữ, Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu, sau nhập chung thành Ngôn ngữ học). Đến năm 2004, Khoa được Bộ cho phép chính thức tuyển sinh và đào tạo thạc sĩ các chuyên ngành  Văn học Việt Nam, Văn học nước ngoài và Lý luận văn học. Trung bình mỗi khóa đào tạo khoảng 40 học viên.

Các học viên cao học được Khoa Ngữ văn đào tạo đang tham gia nghiên cứu, giảng dạy, công tác trong các trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông, các trung tâm nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, các cơ quan Đảng và Nhà nước. Một số  đang làm nghiên cứu sinh.

Từ năm 2011, Khoa Ngữ văn được Bộ cho phép đào tạo tiến sĩ với hai chuyên ngành: Văn học Việt Nam và Lý luận ngôn ngữ. Số lượng nghiên cứu sinh đã và đang học tập tại khoa Ngữ văn đến nay là 39 người. Đã có 3 nghiên cứu sinh bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, 14 nghiên cứu sinh bảo vệ luận án cấp cơ sở.

Bên cạnh việc đào tạo đại học và sau đại học, khoa Ngữ văn còn được ghi nhận là một trong những có sở nghiên cứu văn học có uy tín với với việc tổ chức nhiều hội thảo khoa học chuyên sâu, cập nhật những vấn đề lý luận, phê bình văn học đương đại. Cùng với đó là việc xuất bản nhiều chuyên luận, tiểu luận, chuyên khảo, giáo trình từ văn học dân gian đến văn học hiện đại, đóng góp quan trọng vào việc đào tạo và phục vụ nhu cầu đọc của xã hội.

Nhìn chung, gần 60 năm qua, xét từ quy mô và các loại hình đào tạo, từ thành tựu nghiên cứu khoa học, Khoa Ngữ văn, trường Đại học Khoa học (Đại học Huế) đã có sự trưởng thành và phát triển rõ rệt, trở thành một trong những địa chỉ đào tạo và nghiên cứu khoa học đáng tin cậy trong cả nước.